TÜMÖRLER

[volkan]

ürolojik tümörler



Ürolojik tümörler ve bunlardan özellikle prostat ve mesane tümörleri son yıllarda çok sık olarak

karşımıza çıkmaktadır. Bu bölümde ürolojik tümörlerin sadece kötü kuylu olanlarını 4 ana grup

altında inceleyeceğiz.

BÖBREK TÜMÖRLERİ

Malign böbrek tümörleri tüm erişkin tümörlerinin %5-6'sını

oluşturur. Amerika'da her yıl ortalama 20.000 yeni vaka

bildirilmekte ve bunun yarısı o yıl içinde kaybedilmektedir.

En sık 50-60 yaş grubunda, ve erkeklerde 2 kat fazla

görülür.

Sigara kullanmı çoğu tümörde olduğu gibi bu tümörde de

en önemli etkendir. Bunun yanında analjezik nefropatisi,

çevresel faktörlerde önemli rol oynamaktadır.

Klasik bulgu olarak söylenen ağrı, idrardan kan gelmesi

ve kitlenin elle hissedilmesi vakaların en çok %10-15'inde

görülmektedir. Bu üç bulgunun dışında anemi, kilo kaybı,

sedimantasyonda artma, hiperkalsemi, karaciğer

yetmezliği de görülebilmektedir.

Tanıda ultrasonografi, intravenöz pyelografi, bilgisayarlı

tomografi ve manyetik rezonans görüntüleme kullanılmak-

tadır.

Tanı anında hastaların ortalama %25'i metastatiktir. Halen

geçerli tek tedavi metodu radikal cerrahidir. Metastatik olgularda cerrahi sonrası immunoterapi kullanılabilen

tek tedavidir. Hastalık kemoterapi ve radyoterapiye rezistandır.

PROSTAT TÜMÖRLERİ

Prostat kanseri günümüzde erkeklerde akciğer ve kolon kanseri sıklığını geçerek en sık karşılaşılan

tümör olarak karşımıza çıkmaktadır. Erkeklerde tüm kanserlerin %21'ini oluşturmakta ve Amerika'da

her 15 dakikada bir yeni prostat kanseri tanısı konulmaktadır. Ülkemizde hastalık insidansının bu

kadar fazla olmamasının en önemli nedeni düzenli tarama yapılmamasıdır. Hastalığın etyolojisinde

yaş, ırk, hormonal etkenler, genetik yatkınlık ve çevresel faktörler ön plana çıkmaktadır. Birinci derece

akrabalarında prostat kanseri olanlarda hastalık hem daha erken yaşta ortaya çıkabilmekte, hem de 2-3 kat

fazla görülmektedir.

Prostat kanseri erken tanı konulabildiği takdirde

tedavi edilebilir tümörler arasında yer almaktadır. Erken

tanı konulanlarda tedavi ile 15 yıllık yaşam şansı %60'lara

varmaktadır. Ancak prostat kanseri yayılım yapıncaya

kadar genelde belirti vermezler. Erken dönemde tek

belirti prostatın yaptığı tıkanıklığa bağlı işeme zorluklarıdır.

Çoğunlukla sistemik yayılım neticesi kemik ağrıları ile

hastalar karşımıza gelir.

Erken tanıda elimizde iki önemli araç vardır. Bunlardan

en önemlisi parmakla prostat muayenesidir. Bunun

yanında prostat spesifik antijen (PSA) denilen bir kan tahlili yapılmalıdır. Muayene veya PSA tetkiki ile

kanser şüphesi olan olgulara transrektal prostat biyopsi yapılmalıdır.

Erken tanı konulan hastalara tedavi metodu olarak en sık radikal cerrahi veya radyoterapi yapılmaktadır.

İleri evre hastalıkda ise genelde semptomatik tedavi yapılmaktadır. Bu tedavide hormonlar yaygın olarak

kullanılmaktadır.

MESANE TÜMÖRLERİ

Mesane tümörü ürolojik sistem içinde prostat kanserinden sonra ikinci sıklıkta görülmektedir. Erkeklerde

3 kat fazla görülmektedir. Ortalam görülme yaşı 65 olarak kabul edilse de, ülkemiz gibi sigara tüketiminin

çok fazla olduğu ülkelerde bu hastalık çok daha erken yaşlarda görülmektedir.

En sık neden sigara olsa da bunu yanında genetik yatkınlık,

meslek (petrol, boya, deri sanayinde çalışanlar vb.), diyet,

kronik enfeksiyon, pelvik radyasyonda etkendir.

Hastalığın en önemli bulgusu idrardan kan gelmesidir. Tipik

olarak pıhtılı ve ağrısız kanma olarak karşımıza çıkar. İleri

evre hastalıklarda ise halsizlik, kilo kaybı ve kansızlık gibi genel

belirtiler görülür.

Tanıda ilk yapılması gereken idrar incelemesinin yanında

intravenöz pyelografidir. Bunun yanında ultrasonografininde

yardımına başvurulur.

Kesin tanı sistoskopi denilen bir işlem ile konur. Bu işlemde

sistoskop adı verilen özel bir aletle penisten girilip mesane

göz ile değerlendirilir. Tümör saptanan olgulara transuretral

tümör rezeksiyonu (TUR) yapılır.

Yapılan cerrahi sonrası patolojik inceleme sonrası tümör

evrelendirilmesi yapılır. Bu evreleme neticesi yüzeyel tümör

olarak kabul edilen olguların bir kısmına mesane içine ilaç (BCG,

Mitomycin-C vb) vermek sureti ile (intrakaviter tedavi) tedavi yapılır.

İnvaziv tümör olarak kabul edilen hastalara ise radikal cerrahi veya

radyoterapi uygulanmaktadır.

Yüzeyel mesane tümörü olanlarda prognoz oldukça iyidir. Bu nedenle

sigara içiminin fazla olduğu toplumlarda idrardan kan gelmesi hastalar

tarafından ciddiye alınmalı ve sağlanacak bilinçlenme ile bu hastalıkların erken tanı ve tedavisi sağlanmalıdır.

TESTİS TÜMÖRLERİ

Oldukça ender görülen tümörler olmasına karşın, sıklıkla genç erişkinlerde görülmesi yönünden önem arz

etmektedir. Bir diğer önemli konuda erken tanı konulabildiği takdirde %100'lere varan oranda tedavi

edilebilmektedir.

En önemli neden inmemiş testistir. Bu durum tümör

oranını 3-10 kez artırmaktadır. Bunun yanında atrofik

testis ve testis travmalarıda önemlidir.

Hastalar sık olarak testiste ağrısız şişlik ile başvururlar.

Testisteki her şişlik aksi ispat edilene kadar tümör

olarak kabul edilmelidir. Olguların %20'ye yakın kısmı

ise metastazlara bağlı karın ağrısı, patolojik kırık, bulantı, kusma, hemoptizi le gelir.

Tanıda skrotal ultrasonografi yanında AFP ve beta-HCG denilen kan tahlilleri en önemli yöntemlerdir.

Tümör tanısı konulan hastaya vakit geçirilmeden radikal cerrahi (inguinal orşiektomi) yapılmalıdır.

Patolojik evreleme sonrası tümörün tipine ve klinik evreye göre hastaların bazılarına kemoterapi veya

radyoterapi verilir.