EBRULİ YAPIMI VE ÖRNEK EBRULİLER

[Admin]

Ebru Nedir?
Kâğıt
süsleme sanatlarının en önemlilerinden biri... Bütün Osmanlı
sanatlarında olduğu gibi usta-çırak usulü ile öğrenilen ve sanatçının
iradesi dışında birçok değişkenden etkilenen bir sanattır.

Ebru;
renklerin suyla dansının yarattığı bir ahenktir aslında. Bazı kaynaklar
ebrunun, yüz suyu anlamına gelen "ab-ı ru" sözcüğünden, bazı kaynaklar
ise Orta Asya dillerinden Çağatayca da hareli görünüm, damarlı kumaş ya
da kağıt anlamına gelen "ebre"den geldiğini söylese de en yaygın kanı,
kelimenin kökeninin Farsça; bulutumsu, bulut gibi anlamına gelen "ebri"
den gelmekte olduğudur. Her ne şekilde isimlendirilse isimlendirilsin
insanlara da isim olan ebru, gizemli bir ahenk taşıyor.

Zorlu ve emek isteyen bir sanat olan ebru, geri dönüşü olmayan, tekrarı olmayan, çok değişkenli bir sanattır.


Birçok eski eserde süsleme amacıyla kullanılan ebru, geleneksel el
sanatlarımızdan olmasına rağmen yakın zamana kadar unutulma tehlikesi
ile karşı karşıyaydı. Dünya çapında çeşitli milletler tarafından
sahiplenmeye başlanmış, bazı ülkelerde ebru yapımı sırasında kullanılan
malzemeleri üreten firmalar boy göstermiştir.


Ebru sanatında son devrin piri merhum Mustafa Düzgünman gerek
yetiştirdiği öğrencilerle gerek bu sanata kazandırdığı anlayışla manevi
hazinelerimizden birinin payidar kalmasında büyük rol oynamıştır.











BATTAL EBRU :




Boyaların
koyu renkten başlanarak, açık renge doğru fırça yardımıyla Kitreli su
üzerine serpilmesiyle elde edilir. Boyalar daha sonra kağıda geçirilir.
Basit bir ebru çeşidi gibi görünmekle birlikte, boyaların yüzeyde eşit
miktarda ve büyüklükte dağılmasını sağlamak, özellikle ebru yapmaya
yeni başlayanlar için pek de kolay olmamaktadır. Diğer ebru çeşitlerine
geçebilmek için önce Battal Ebruyu doğru yapmak gerekir.






GEL - GİT EBRUSU :




Battal Ebru yapıldıktan sonra ince bir çubuk yardımıyla üzerine paralel çizgiler çekilerek oluşturulur.




ŞAL EBRUSU :






Gel-Git
Ebrusu yapıldıktan sonra yine ince bir çubuk yardımıyla enine üç adet,
boyuna da iki adet ( S ) harfi, bunların aralarına da istenildiği gibi
kavisler çizilerek hazırlanır.


SOMAKİ (MERMER) EBRUSU :





Gel-Git veya şal Ebrusu üzerine fırça yardımıyla Battal Ebru yapılarak elde edilir.



TARAKLI EBRU :






Ebru
teknesinin eninden 5 mm. küçük tahtalarla, belli aralıklarla dizilmiş
toplu iğne, tel veya ince çivi ile hazırlanan taraklar kullanılarak
yapılır. Önce Gel-Git Ebrusu oluşturulur, daha sonra Gel-Git enine
hazırlandıysa boyuna, boyuna hazırlandıysa enine tarak yardımıyla
tarama yapılır. Eğer istenirse üzerine enine veya boyuna " S " harfleri
çizilerek taraklı şal ebrusu oluşturulur.





HAFİF EBRU :






Üzerine daha sonra yazı yazmak için oluşturulan, renkleri
soluk
ve cansız ebrulardır. Burada yazı ön plana çıkar. Hazırlanan kitreye su
ilave etmek ve boyalara da damlalık yardımıyla öd ve su, ilave edilerek
oluşturulan malzemeyle yapılır.




AKKASE EBRU :






Arap
zamkı kullanılarak hafif Ebrunun bazı kısımları kapatılır. Sonra daha
koyu bir ebru yapılır. Arap zamkı sürülen yerler ikinci boyaları
almazlar, boş kalan bu yerlere daha sonra yazı veya Tezhip yapılabilir.





KUMLU-KILÇIKLI EBRU :





Tekne
iyice kullanıldıktan sonra dibinde kalan kitreden bu çeşit ebru
yapılır. Kitrenin kirlenmesiyle oluşan mukavemet ve boyadaki su
oranının az olmasıyla, teknede boyaların çatlaklar oluşturmasıyla elde
edilir.




YAZILI EBRU :






Arap
zamkıyla yazılan yazıların olduğu kısım boya almaz ve o bölüm boş
kalır. Yazılı Ebruyu hem Hat hem de Ebru sanatı ile uğraşan sanatçılar
yapmışlardır.





HATİP EBRUSU :




Zemine
Battal Ebru yapılır, sonra Hatip Ebrusunda kullanılacak renkler
seçilir. Tekneye boyuna ve enine dört-beş adet eşit aralıklarla boya
damlatılır, içlerine diğer renkler de aynı şekilde damlatılır. Burada
boyaların çaplarının eşit olmasına dikkat etmek gerekir. Daha sonra
üzerlerine çubuk yardımıyla şekil verilir.






ÇİÇEKLİ EBRULAR :




Zemine Battal Ebrusu yapılıp üzerine çubuklar yardımıyla lale, gelincik, karanfil, papatya gibi çiçekler yapılarak hazırlanır.